Historia Chorwacji

Starożytne dziedzictwo kulturowe.

Nad Adriatykiem mozna znaleźć wiele pozostałości kulturowych z najwcześniejszych okresów. Dużą role odgrywała kultura antyczna, dzięki której wciąż mozna podziwiać części dawnych miast i ulic, które obecnie sa szczególnie chronione. U schyłku epoki brązu na terenie Chorwacji pojawił się lud Ilirów – po nim zachowały się części niektórych budowli. Podczas wycieczki warto tez zwrócić uwagę na obiekty stworzone przez Rzymian. Arena w Puli i Pałac Dioklecjana w Splicie to wyjątkowe przykłady rzymskiej architektury. W Chorwacji widać tez silne zakorzenienie katolicyzmu i na jej terenie mozna odnaleźć wiele kościołów powstałych w średniowieczu. W kulturze chorwackiej ważne elementy odgrywają również elementy ludowe.

Czasy starożytne

Gdy w II wieku p.n.e. Rzymianie podbili rdzenne plemiona iliryjskie na obszarze dzisiejszej Dalmacji założyli prowincje Ilirie. Pozostała cześć obecnej Chorwacji weszła natomiast w skład prowincji Panonia. Najwspanialsza pozostalosci z tych czasów jest dziś pałac cesarza Dioklecjana w Splicie z III wieku n.e. Gdy wreszcie cesarstwo rozpadło się, terytorium obecnej Chorwacji przypadło cesarstwu zachodnio rzymskiemu. Inaczej się stało z ziemiami sąsiedniej Serbii, która pozostała w cesarstwie wschodnio rzymskim.

Zrządzenie to zaważyło na losach obu krajów, aż po wojnę chorwacko - serbska w latach 90. W VI i VII wieku zlatynizowana ludność miejscowa podbili Słowianie. Cześć z nich, uległa wpływowi kościoła rzymskiego i kultury zachodnioeuropejskiej. Pozostali znaleźli się pod wpływem kościoła i kultury Bizancjum. Pomimo zachowanego po dziś wspólnego języka różnice kulturowe spowodowały wyksztalcenie się dwóch odmiennych narodów. Z pierwszych wykształcił się naród chorwacki, z drugich serbski.
Królestwo Chorwatów i unia personalna z Węgrami

Jednakże Chorwacja po raz pierwszy zaistniała jako państwo pod protektoratem Bizancjum. Stało się to w I pol. IX wieku, gdy Ljudevit Posavski zjednoczył plemiona chorwackie najeżdżane z zachodu przez Franków. Szczyt potęgi królestwa Chorwacji przypadł na XI wiek, za rządów króla Petara Krzesimira IV. W 1101 weszła w unie z Węgrami, aby uchronić się przed rosnącym w potęgę prawosławnym Bizancjum. Chorwacja przez to stała się faktycznie częścią królestwa węgierskiego a sama coraz bardziej traciła na znaczeniu. W 1409 Dalmacje zajęła Wenecja, a najeżdżane przez Turków Węgry od XVI stały się częścią monarchii Habsburgów. Chorwacja pozostała pod panowaniem Austro - Wegier aż do końca I wojny światowej. Przez długi czas wyjątkiem był Dubrownik. To portowe miasto - republika od XV wieku az do początku XIX wieku było jedynym niepodległym państwem południowych Słowian.

Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców

Wraz z nasilaniem się tendencji narodowych i panslawistycznych w XIX wieku pojawiły się idee zjednoczenia wszystkich Słowian południowych w jedno niepodlegle państwo. Vuk Stefanovic przeprowadził reformę i stworzył gramatyczne podstawy języka, który odtąd zaczęto uważać za wspólny: serbsko - chorwacki. Intencje te doczekały się realizacji wraz z upadkiem Austro - Węgier w 1918 roku. 1. XII. 1918 utworzono Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców z rządem w Belgradzie od 1929 nazywane Jugosławia.

Burzliwe lata w historii Chorwacji i uzyskanie niepodległości

Nie wszyscy byli zdawali sie być zadowoleni z takiego obrotu sprawy. Nacjonaliści chorwaccy w 1934 zorganizowali w Paryżu udany zamach na króla Jugosławii. Półwysep Istria pozostawał przy tym częścią Włoch, którzy otrzymali go w 1918 w zamian za przystąpienie do wojny przeciwko Austro - Węgrom w 1915. Animozje narodowościowe wykorzystał Hitler, który po zajęciu w 1941 roku Jugosławii utworzył marionetkowe tzw. Niezależne Państwo Chorwackie. W kraju nasilił sie terror skierowany głównie przeciwko prawosławnym Serbom prowadzony przez chorwackich faszystów z organizacji Ustašów. Kolejna próba polaczenia narodów we wspólnym państwie po II wojnie światowej była komunistyczna republika. Na jej czele stanął Josip Broz Tito, Chorwat z pochodzenia. Do wchodzącej w skład Jugosławii Chorwacji przyłączono należąca do Włoch cześć Dalmacji i Istrie. Chorwacja i Słowenia znacznie jednak wyprzedzały pod względem rozwoju gospodarczego pozostała cześć Jugosławii. Doprowadziło to do nasilenia tendencji separatystycznych. Ostatecznie 25 czerwca 1991 Chorwacja ogłosiła niepodległość. Zdarzenie to prowadziło do długotrwałej wojny domowej. Wojska jugosłowiańskie wystąpiły w obronie zamieszkujących Chorwacje Serbów. Dążyli oni do oderwania od Chorwacji zamieszkałych przez nich terenów - Slawonii i Krajiny. W krwawej wojnie odżyły dawne animozje chorwacko - serbskie, a także religijne. W 1997 Chorwacja uzyskała pełnie kontroli nad całym swoim terytorium.